W Przemyślu uroczystości upamiętniające rocznicę pierwszej masowej deportacji Polaków na Sybir rozpoczęły się 10 lutego 2019 r. Mszą św. odprawioną pod przewodnictwem ks. Prałata Stanisława Czenczka w kościele pw. Świętej Trójcy. W homilii ks. prałat Stanisław Czenczek powiedział m.in. „dzisiaj wspominamy tragiczną datę w naszej historii
79. rocznicę pierwszej wywózki naszych rodaków na Sybir, głównie z Polski wschodniej zajętej w 1939 r. przez Związek Sowiecki. Chciałbym wspomnieć kapłanów: ks. Władysława Bukowińskiego, ks. Bronisława Mireckiego i ks. Tadeusza Fedorowicza, którzy dobrowolnie zgłosili się aby pomagać i być z naszymi rodakami na tej „nieludzkiej ziemi”. Człowiek, którzy odrzuca Boga staje się groźny dla drugiego człowieka. Wywózki na Sybir dokonali ludzie, którzy walczyli z Bogiem, którzy nienawidzili tych, którzy mieli wiarę, tych, którzy kochali Ojczyznę….”
Po Mszy świętej, przed pamiątkową tablicą Sybiraków znajdującą się na przykościelnym klasztornym murze, gdzie wartę honorową pełnili harcerze oraz grupa rekonstrukcyjni historycznej, odmówiono modlitwę Anioł Pański, złożono wieńce i zapalono znicze.
Ostatnim punktem uroczystości, wg wykształconej w ostatnich latach przez Sybiraków tradycji, jest spotkanie uczestników uroczystości na nieczynnej rampie kolejowej na Bakończycach. Dla Sybiraków to miejsce symboliczne – początek ich cierpień. Tam byli zwożeni mieszkańcy Przemyśla i okolicznych wiosek i ładowani do bydlęcych wagonów.
Przygotowanie „eszelonu” (zestawy bydlęcych wagonów) do transportu trwało kilka dni. Aresztowani ludzie zamknięci w wagonach w czterdziesto stopniowym mrozie rozpoczynali na tej rampie wieloletnią gehennę zesłania.
Tradycyjnie odśpiewano Hymn Sybiraków i odmówiono Koronkę do Miłosierdzia Bożego
w intencji Sybiraków.
W dalszej części uroczystości głos zabrali zaproszeni goście;
poseł Andrzej Matusiewicz, który powiedział m.in.: „jako parlamentarzyści powinniśmy zrobić wszystko, aby w tej kadencji sejmu uchwalić ustawę o zadośćuczynieniu dla Sybiraków. Jest to wielkie zaniechanie naszego państwa po 1989 r.”. Wspomniał, że inne grupy poszkodowane już dawno otrzymały odszkodowania.
Poseł Anna Schmidt-Rodziewicz powiedziała m.in.: „Jesteśmy tutaj po to aby wypełnić moralne zobowiązania nas wszystkich, potomków rodzin wywiezionych, pomordowanych i wszystkich Polaków (…) Mamy obowiązek pamiętać i przekazywać t® pamięc. Mamy to zobowiązanie nie tylko jako państwo polskie. To zobowiązanie musimy wypełniać nie tylko w kontekście ustawy, która dzisiaj była wspominana ale także w kontekście skutecznego zakończenia procesu repatriacji”.
Poseł Mieczysław Kasprzak również w swojej wypowiedzi odniósł się so zagadnienia wspomnianej ustawy: „…Doprowadzenie wspomnianej ustawy do finału, to będzie symboliczne zadośćuczynienie, bo za kilka, kilkanaście lat nie będzie komu nawet przekazać tych symbolicznych środków. Dzisiaj oddajemy hołd wszystkim, którzy zginęli na „nieludzkiej ziemi”.
Prezydent Miasta Przemyśla Wojciech Bakun zwrócił się do Sybiraków: „Sybiracy dla Was przede wszystkim wielkie podziękowanie za to, że cały czas jesteśmy z nami, za to, że przekazujecie tę wiedzę o zesłaniach. Wy wykonujecie ciężką pracę przekazywania nam, młodemu pokoleniu wiedzy, informacji o tym co dziąło się w 1940 r. i późniejszych latach”.
W końcowym wystąpieniu prezes Związku Sybiraków Oddział w Przemyślu Stanisława Żak wspomniała o mało znanych faktach z historii zesłań Polaków na Sybir. O zsyłkach, które trwały do 1956 roku i dotyczyły Polakó1) zamieszkałych w PRL i tych, którzy po II wojnie światowej pozostali na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. O Polakach skazywanych przez sowieckie wojskowe trybunały na wieloletnie więzienia w łagrach – GUŁAG-ach. Rodziny skazanych, w organizowanych wzorem z lat 1940/41 transportach, były nadal zsyłane na Sybir i Daleki Wschód.
Na zakończenie uroczystości złożono kwiaty i zapalono znicze.
W uroczystości udział wzięli: Sybiracy i ich rodziny, parlamentarzyści: Poseł Andrzej Matusiewicz, Poseł Mieczysław Kasprzyk, Poseł Anna Schmidt-Rodziewicz, wicewojewoda Lucyna Podhalicz, Prezyent Miasta Przemyśla Wojciech Bakun, Starosta Przemyski Jan Pączek, członek Zarządu Powiatu Jan Janusz, Wójt Gminy Przemyśl Andrzej Huk, Obecni byli przedstawiciele 5 batalionu Strzelców Podhalańskich w Przemyślu, Związku Strzeleckiego „Strzelec”, harcerze oraz młodzież i mieszkańcy miasta i powiatu przemyskiego.
Zdjęcia z lotu ptaka wykonał Pan Jerzy Giec.
