1 września 1939 r. o godz. 4.45 niemiecki pancernik „Schleswig – Holstein” otworzył ogień w kierunku polskiej składnicy wojskowej na Westerplatte. To był moment rozpoczęcia najtragiczniejszej wojny, która pochłonęła miliony istnień ludzkich.
Gdy 1 września na Cmentarzu Wojskowym w Przemyślu rozpoczęły się uroczystości było jeszcze ciemno. Godzinę 4.45 oznajmiły syreny. W tym dniu uroczystości miały bardzo wymowny wymiar. Do Grobu Nieznanego Żołnierza, przybyłych na uroczystość członków przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków, kombatantów, wojsko, harcerzy, władze i mieszkańców miasta prowadziły zapalone biało-czerwone znicze.
W swoim wystąpieniu Prezydent Miasta Przemyśla nawiązał do słów „Pamięć i Przestroga” widniejących na odlanym w przemyskiej ludwisarni dzwonie, a który ma wybrzmieć podczas centralnych uroczystości w Warszawie.
– Nie zapominajmy więc o żołnierzach września i ich wkładzie w istnienie dzisiejszej, wolnej Polski. Przy każdej okazji składajmy hołd świadkom tamtych czasów, tym żyjącym i tym, którzy już od nas odeszli. Pielęgnujmy pamięć o skutkach wojny, ku przestrodze obecnych i przyszłych pokoleń.
Po wygłoszonych okolicznościowych przemówieniach odczytano Apel Poległych, oddano salwę honorową a przybyłe delegacje złożyły kwiaty i znicze przy grobie Nieznanego Żołnierza.
Przemyśl to miasto, które doświadczyło okupacji (rozdarcia) przez dwóch zaborców – niemieckiego i sowieckiego. Doświadczyło ogromnych strat w ludności i zabudowie. Doświadczyło IV Rozbioru Polski.
Uroczystość przy Grobie Nieznanego Żołnierza na Cmentarzu Wojskowym były pierwszą częścią tegorocznych obchodów.
O godz. 10.00 w bazylice Archikatedralnej została odprawiona Msza św. koncelebrowana za poległych w czasie II wojny światowej i za utrzymanie pokoju w obecnych czasach, której przewodniczył ks. bp Stanisław Jamrozek.
Po nabożeństwie zgromadzeni przeszli ulicami miasta przed budynek Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej na Placu Berka Joselewicza. Tam odsłonięto tablicę upamiętniającą Żołnierzy 22. Dywizji Piechoty Górskiej.
Gościem honorowym uroczystości był 95-letni przemyślanin, Sybirak, żołnierz walczący pod Monte Cassino, major Jerzy Kostiuk.
Historię 22. Dywizji Piechoty Górskiej opowiedział historyk, nauczyciel i pracownik MNZP Lucjan Fac.
Odsłonięcia tablicy dokonali: bohater Jerzy Kostiuk, fundator tablicy Mieczysław Drozd, Prezydent Miasta Przemyśla Wojciech Bakun, dowódcy 5. Batalionu Strzelców Podhalańskich w Przemyślu – były płk. Marcin Dusza i obecny ppłk. Marcin Zalewski oraz naczelnik Wydziału Promocji i Kultury UM w Przemyślu Janusz Łukasiewicz.
